به گزارش خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام والمسلمین وحیدپور به سوال خبرنگار حوزهنیوز با موضوع «حق پیشگیری از بارداری یا سقط جنین» پاسخ داد که تقدیم شما فرهیختگان می شود.
* آیا پدر و مادر حق «پیشگیری از بارداری» یا «سقط جنین» را دارند؟ شرع و عقل در این موضوع چه نظری دارند؟
* سقط جنین یعنی از بین بردن یک فرد از افراد انسانی
سقط جنین یعنی از بین بردن یک فرد از افراد انسانی، علاوه بر اینکه مخلوق خداوند است که یک بحث عامتری است که ما اصلا حق داریم مخلوق خدا را از بین ببریم؟
مثل اینکه یک درختی را از ریشه بکَنیم و درخت را قطع کنیم، ذینفس هم نیست، یعنی دارای روح انسانی نیست، هر چند که روح نباتی دارد و آن بحث دیگری است، ولی مخلوق خداوند است. یا اینکه حیوانی را بیجهت و بدون غرض عقلایی از بین ببرید.
پس خود این یک نکته است که ما حق نابود کردن هیچ موجودی را نداریم، مگر غرض عقلایی یا غرض شرعی در کار باشد. یعنی کسی را میخواهیم قصاص کنیم، بله، آدم کشته و باید بالای دار برود و قصاص هم شود و یا اینکه برای دفاع باشد، مثل اینکه کسی هجوم آورده و حمله کرده؛ حمله به کشور کرده است و در هر صورت دفاع میکنیم و او را هم میکشیم.
در اینجا هم عقل و هم شرع به ما این اجازه را دادهاند و الّا اگر ما مجوز شرعی نداشته باشیم و یا غرض عقلایی نباشد ما نمیتوانیم هیچ موجودی را بیجهت از بین ببریم و این یک خط قرمز است.
به عنوان مثال، مورچهای دارد راه میرود، شما چه اجازه ای دارید که او را لگد کنید؛ بله، زمانی مورچه به اتاق شما آمده و لانه کرده و میبینید که هیچ کاری نمیتوان کرد و مثلا داخل حبوبات شما مورچه رفته و بچه را اذیت میکند، بله، آنجا یک پودر مورچهکشی هم میزنید و او را میکشید. شرع مقدس هم فرموده که اگر حیوان موذی بود، حق این را دارید؛ چون اذیت میکند؛ اما اگر اذیتی نداشت، اجازه کشتن او را نداریم.
* ما حق اینکه انسانی را از بین ببریم را نداریم
روح انسانی بالاتر از حیوان است و ما حق اینکه انسانی را از بین ببریم، نداریم؛ مگر اینکه مجوز شرعی در کار باشد که ما در شرع مقدس هم موارد خاص خودش را داریم و اصلا بخشی از فقه ما، بخش قصاص، حدود و دیات است.
حال در کجا میتوانیم قصاص کنیم؟ در کجا خون کسی هدر و مهدور الدم است و میتوانیم او را بکشیم و امثال اینها؟ که باید بگوییم البته آنجا هم ضوابط و قانون دارد، نه اینکه هر کسی آزاد باشد و همینطوری دست ببرد و کسی را بکشد و بگوید که خون او هدر است.
نه، اصلا ما چنین چیزهایی نداریم و همهی اینها ضوابط، قانون، محکمه، دادگاه، حاکم و قاضی دارد.
* «جلوگیری از بارداری» سیاست نادرست جامعه و خانواده
اگر بناست که ما فرزند نداشته باشیم، راه دارد و باید از راه خود جلو رفت؛ البته ما این را هم محدود میکنیم.
راهش این است که قبل از اینکه این موجود خلق شود و این جنین در رحم مادر بخواهد وجود پیدا کند که اصطلاحا ما به آن تکوّن میگوییم، یعنی قبل از اینکه بخواهد وجود پیدا کند، قبل از تکوّن، جلوی آن را بگیریم و چنین کاری مشکل ندارد.
چون هنوز موجود نشده است و شما میتوانید مانع شوید که نام آن را «جلوگیری از بارداری» میگذاریم.
این موضوع هم مفصل است و مباحث بسیاری در فقه درباره این موضوع وجود دارد و یکی از موضوعات روز ما هم بوده است، یعنی از ابتدای انقلاب تا سالها به هر جهت یا اشتباه فکر کردند و یا هر چه که خود رهبر معظم انقلاب در چند سال قبل فرمودند و ایشان تعبیر عجیبی هم کردند «استغفرالله ربی و اتوب الیه»، که خلاصه یک سیاستی بود و بر اساسی نام آن را تنظیم خانواده و جلوگیری از بارداری میگذاشتیم.
این جلوگیری از بارداری با روشهای بسیار مختلفی که دارد، خودش یک بحثی است که این جلوگیری فی نفسه اشکالی ندارد، چون هنوز چیزی موجود نشده که ما بخواهیم او را از بین ببریم.
در فقه یک «رفع» و یک «دفع» داریم؛ یک پیشگیری داریم، پیشگیری این است که نگذاریم موجود شود، ولی یکی اینکه موجود شد، نمی توانیم او را از بین ببریم.
ما میخواهیم کاری کنیم که مثلا بچهدار نشویم و جلوگیری از بارداری کنیم، این به خودی خود اشکالی ندارد ولی همین هم ممکن است عنوان ثانوی پیدا کند. این بحث، بحث فقهی خیلی مفصلی است.
* حرمت جلوگیری از بارداری در صورت داشتن عنوان ثانویه
جلوگیری از بارداری به خودی خود اشکالی ندارد، ولی ممکن است عنوان ثانوی پیدا کند.
عنوان ثانوی این است که با این جلوگیری ها، این عمل فراگیر و همه گیر شده و جمعیت جوان کشور رو به تقلیل و رو به کاهش مینهد و این خطر جدی خواهد داشت؛ هم خطر ملی و هم خطر دینی خواهد داشت.
خطر ملی این است که کشور نیاز به نیروی جوان در اقتصادش دارد، نیاز به نیروی جوان در دفاع و قدرت نظامیاش دارد، در تمام کارهایش نیاز به نیروی جوان دارد، یعنی اگر کشور به لحاظ اقتدار ملی بخواهد مقتدر باشد، نیاز به نسل جوان ورزیده دارد. اگر جلوگیری از بارداری یک موضوع نهادینهای شده و به صورت فرهنگ درآید، خطرناک است.
ما باید این را بهروز کنیم؛ من تعجب میکنم که چرا رسانهی ملی ما برای اینها میزگرد و مناظره نمیگذارد. مناظره بگذارد تا ما بحث کنیم، منابع ما اینها هستند، همهی اینها واقعا محل بحث هستند و نمود واقعی جامعهی کنونی ماست. این به لحاظ ملی است.
* طبق عنوان ثانوی ممکن است مراجع تقلید فتوا به وجوب فرزندآوری دهند
به لحاظ دینی هم ما الان نسل را داریم تحدید میکنیم، یعنی داریم محدود و محدودتر میکنیم و توازن جمعیت از بین رفته است.
خلاصه ما شوخی نداریم، ما اعتقادات حقهی شیعه را حق میدانیم، اما اگر توازن جمعیت بههم خورد و مکتب و مذهب اهل بیت(ع) در قبال فِرَق دیگر تقلیل پیدا کرد، ضربهی شدیدی به مکتب و مذهب اهل بیت(ع) وارد خواهد شد که الان در بعضی از جاها طبق برخی از آمارها که من نمیخواهم وارد آن شوم، داریم این را موضوع میبینیم.
بنابراین به عنوان ثانوی ممکن است مراجع تقلید فتوا دهد که اصلا فرزندآوری واجب است.
برای مطالعه متن کامل مصاحبه خبرگزاری حوزه با حجت الاسلام والمسلمین وحیدپور، استاد حوزه و کارشناس برجسته احکام اینجا را کلیک نمایید.